Bạn có biết rằng điều hòa không khí chiếm đến 60% lượng điện năng tiêu thụ trong một hộ gia đình? Với con số đáng kinh ngạc này, việc hiểu rõ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của điều hòa cục bộ thông dụng sẽ giúp bạn bảo quản và đánh giá hệ thống điều hòa không khí nhà bạn tốt hơn.
Hai phần chính cấu tạo của điều hòa cục bộ bao gồm: dàn nóng và dàn lạnh. Mỗi bộ phận đều đóng vai trò quan trọng trong cấu tạo và nguyên lý vận hành của hệ thống.
1. Dàn lạnh của điều hòa cục bộ

Dàn lạnh là thiết bị trao đổi nhiệt được đặt trong phòng, cấu tạo chủ yếu từ ống đồng và cánh nhôm. Để tăng cường khả năng làm mát, dàn lạnh trang bị quạt ly tâm (loại quạt có cấu tạo giống lồng sóc). Quạt ly tâm có nhiệm vụ hút không khí nóng trong phòng, sau đó xử lý làm lạnh bằng môi chất lạnh. Sau khi được làm lạnh sẽ được thổi trở lại phòng thông qua các khe thoát gió.
Ngoài ra, một bộ phận rất quan trọng khác của dàn lạnh đó là tấm lưới lọc. Nó đóng vai trò như một lớp màng bảo vệ, ngăn chặn bụi bẩn, vi khuẩn và các hạt bụi nhỏ xâm nhập vào bên trong dàn lạnh và lọc sạch không khí trong phòng.
Lưới lọc giúp bảo vệ dàn lạnh, cải thiện chất lượng không khí trong phòng, đồng thời giúp điều hòa hoạt động hiệu quả hơn. Vì vậy, việc vệ sinh lưới lọc thường xuyên sẽ giúp kéo dài tuổi thọ của điều hòa, tiết kiệm điện năng và bảo vệ sức khỏe cho gia đình.
Tùy thuộc vào thiết kế kiến trúc và diện tích không gian, dàn lạnh có nhiều kiểu dáng đa dạng. Mỗi loại đều có những đặc điểm phù hợp với nhu cầu sử dụng và yêu cầu về vị trí lắp đặt khác nhau:
– Dàn lạnh dạng tủ đứng đặt sàn: Thường được lắp đặt ở những vị trí kín đáo như góc phòng, dưới cửa sổ. Loại dàn lạnh này có công suất lớn, phù hợp với các không gian rộng như cửa hàng, quán ăn.
– Dàn lạnh treo tường: Là loại dàn lạnh phổ biến nhất, dễ dàng lắp đặt và giá thành rẻ. Vị trí lắp đặt treo trên tường, phù hợp với các không gian nhỏ như là phòng ngủ, phòng làm việc.
– Dàn lạnh áp trần: Được lắp đặt áp sát trên trần nhà, giúp tiết kiệm diện tích sàn, phù hợp với các không gian rộng, hoặc công trình có phần trần nhà mà không có khoang và trần thô.
– Dàn lạnh cassette: Có thiết kế âm trần, chỉ lộ ra một tấm mặt nạ loại mặt vuông hoặc tròn. Dàn lạnh cassette thường được lắp đặt ở các văn phòng, trung tâm thương mại nhờ khả năng làm mát nhanh.
– Dàn lạnh giấu trần nối ống gió: Dàn lạnh được giấu hoàn toàn trong trần nhà, chỉ lộ ra khe thoát gió. Loại dàn lạnh này tạo hiệu quả thẩm mỹ cao và có khả năng phân phối không khí đều cho toàn bộ không gian.
2. Dàn nóng của điều hòa cục bộ

Dàn nóng, một trong hai cấu tạo chính của hệ thống điều hòa cục bộ, cũng được chế tạo từ ống đồng và cánh nhôm tương tự như dàn lạnh.
Dàn nóng bao gồm các bộ phận chính là máy nén, cánh quạt, dàn tản nhiệt, tụ điện, van đảo chiều, vỏ bảo vệ. Cụ thể:
- Dàn tản nhiệt: được thiết kế tăng diện tích tiếp xúc với không khí giúp tối ưu hóa quá trình trao đổi nhiệt.
- Quạt hướng trục: Loại quạt này tạo ra luồng gió mạnh, đẩy nhanh quá trình tản nhiệt ra môi trường bên ngoài.
- Máy nén: máy nén là một trong những thành phần quan trọng nhất của một hệ thống điều hòa. Vị trí đặt ngay trong dàn nóng, có vai trò nén gas lạnh từ dạng khí sang dạng lỏng, sau đó bơm môi chất lạnh ở dạng lỏng này đi khắp hệ thống ống dẫn tới dàn lạnh.
Về nguyên lý hoạt động trong dàn nóng, khi môi chất lạnh bay hơi trong dàn lạnh, nó hấp thụ nhiệt từ không khí xung quanh, làm cho không khí trở nên mát mẻ. Sau đó, môi chất lạnh dạng khí sẽ được máy nén hút vào và nén lại. Quá trình nén này làm tăng áp suất và nhiệt độ của môi chất lạnh.
Tiếp theo, môi chất lạnh nóng sẽ được đẩy đến dàn nóng. Tại đây, dàn giải nhiệt và cánh quạt sẽ làm nhiệm vụ giải nhiệt ra môi trường bên ngoài. Chu trình này liên tục được lặp lại để điều hòa không khí trong phòng về mức nhiệt độ được cài đặt.
Dàn nóng được thiết kế để lắp đặt ngoài trời mà không cần các lớp bảo vệ quá cầu kỳ. Tuy nhiên, để đảm bảo dàn nóng hoạt động ổn định và bền bỉ, cần tránh lắp đặt ở những vị trí tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài. Ánh nắng mặt trời sẽ làm tăng nhiệt độ của dàn nóng, gây ảnh hưởng đến hiệu suất làm lạnh của máy điều hòa. Ngoài ra, cần tránh lắp đặt dàn nóng ở những nơi có nhiều bụi bẩn, ẩm ướt.
3. Hệ thống ống dẫn

Liên kết dàn nóng và lạnh là một cặp ống dịch lỏng và ống dẫn gas. Trong đó:
– Ống dẫn gas hay còn gọi là dây ống đồng có nhiệm vụ vận chuyển môi chất lạnh (gas lạnh) ở cả trạng thái hơi và lỏng trao đổi qua lại giữa hai dàn.
– Ống dịch lỏng hay thường được gọi là ống thoát nước. Ống này có chức năng dẫn thoát nước ngưng tụ từ dàn lạnh ra ngoài. Khi môi chất lạnh bay hơi trong dàn lạnh để hấp thụ nhiệt, một phần hơi ẩm trong không khí sẽ ngưng tụ thành nước nhỏ giọt. Nước này sẽ được thu gom và dẫn ra ngoài qua ống thoát nước.
Đường kính và độ dày của các ống dẫn gas và lỏng được quy định rõ trong tài liệu kỹ thuật của từng loại máy điều hòa hoặc có thể căn thương vào các đầu nối của máy. Thông thường, ống dẫn gas có đường kính lớn hơn ống dẫn lỏng để đảm bảo lưu lượng môi chất lạnh được ổn định.
Về kỹ thuật lắp đặt ống dẫn cần lưu ý:
– Cố định: Khi lắp đặt, các ống dẫn cần được cố định chắc chắn vào tường hoặc trần nhà bằng các giá đỡ chuyên dụng. Việc cố định ống giúp tránh tình trạng ống bị xô lệch, gây ảnh hưởng đến hiệu suất làm lạnh.
– Kẹp ống: Để tăng cường độ kín khít và giảm thiểu tiếng ồn, các đoạn ống cần được kẹp chặt vào nhau bằng các loại kẹp ống chuyên dụng.
– Cách nhiệt: Toàn bộ hệ thống ống dẫn cần được bọc bằng lớp mút cách nhiệt. Lớp cách nhiệt này giúp ngăn ngừa sự ngưng tụ hơi nước trên ống, giảm thất thoát nhiệt và đảm bảo môi chất lạnh luôn ở trạng thái làm việc tốt nhất.
– Độ dốc: Ống dẫn cần được lắp đặt với một độ dốc nhất định để đảm bảo môi chất lạnh ở dạng lỏng chảy về phía dàn bay hơi thuận lợi.
4. Dây điện điều khiển

Ngoài hệ thống ống dẫn gas và ống thoát nước, hệ thống điều hòa còn có một hệ thống dây điện điều khiển vô cùng quan trọng. Hệ thống này có vai trò truyền tải các tín hiệu điều khiển giữa các bộ phận của máy, từ bảng mạch điều khiển đến các cảm biến, động cơ quạt, van tiết lưu và các linh kiện khác.
Về số lượng và kích thước dây:
– Số lượng: Số lượng dây điện điều khiển trong một hệ thống điều hòa có thể khác nhau tùy thuộc vào hãng sản xuất, model máy và các tính năng bổ sung. Thông thường, số lượng dây dao động từ 3 đến 6 sợi.
– Kích thước: Tiết diện của dây điện thường nằm trong khoảng từ 0,75mm² đến 2,5mm². Kích thước dây sẽ ảnh hưởng đến khả năng truyền tải tín hiệu và chịu dòng điện.
Nhìn chung, hệ thống dây điện điều khiển đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc vận hành và bảo vệ máy điều hòa, cụ thể:
– Điều khiển hoạt động: Hệ thống dây điện đảm bảo các bộ phận của máy hoạt động đồng bộ và theo đúng cài đặt của người dùng.
– Bảo vệ máy: Các dây cảm biến giúp phát hiện các sự cố như quá tải, mất pha, rò rỉ điện và gửi tín hiệu báo động đến bảng mạch điều khiển.
– Tăng độ tin cậy: Một hệ thống dây điện được lắp đặt đúng cách và bảo dưỡng tốt sẽ giúp tăng độ bền và giúp máy điều hòa hoạt động hiệu quả.
5. Dây điện động lực
Để hoạt động, điều hòa cần một nguồn điện ổn định. Bộ phận chịu trách nhiệm cấp nguồn điện cho máy chính là hệ thống dây điện động lực (hay dây điện nguồn). Dây điện này thường được kết nối trực tiếp với dàn nóng của máy điều hòa.
– Điện áp: Điện áp sử dụng cho điều hòa thường là 220V đối với máy 1 pha và 380V đối với máy 3 pha.
– Số pha: Việc lựa chọn điện 1 pha hay 3 pha phụ thuộc vào công suất của máy. Thông thường, các máy điều hòa có công suất từ 36.000 BTU/h trở lên sẽ sử dụng nguồn điện 3 pha để đảm bảo cung cấp đủ điện năng cho máy hoạt động ổn định.
Ngoài ra, số dây điện động lực tùy thuộc vào máy 1 pha, 3 pha và hãng máy.
Tóm lại, hiểu rõ cấu tạo của điều hòa cục bộ không chỉ giúp người dùng vận hành và bảo dưỡng thiết bị tốt hơn, mà còn giúp nhận biết và khắc phục các sự cố kịp thời. Việc bảo dưỡng định kỳ và sử dụng đúng cách sẽ kéo dài tuổi thọ của điều hòa và đảm bảo không gian sống luôn mát mẻ, thoải mái.
Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích về cấu tạo và những lưu ý khi sử dụng điều hòa cục bộ. Nếu bạn có nhu cầu tư vấn, báo giá điều hòa, hãy liên hệ ngay hotline 0941.401.118 để được đội ngũ kĩ sư Sen Việt trực tiếp hỗ trợ!